NCERT च्या इंग्रजी विषयांच्या पुस्तकांची हिंदी नावे ; नवीन वादाला सुरुवात
या निर्णयामुळे शिक्षणतज्ज्ञ आणि भाषा तज्ञांमध्ये वादविवाद सुरू झाला आहे. काही तज्ञांना ते गोंधळात टाकणारे आणि शैक्षणिक परंपरांपासून दूर जाणारे वाटते. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की हे पाऊल बिगर-हिंदी भाषिक प्रदेशांमध्ये हिंदीला प्रोत्साहन देण्याचा प्रयत्न म्हणून पाहिले जाऊ शकते. तामिळनाडूसारख्या राज्यांनी आधीच याला विरोध केला आहे.
eduvarta@gmail.com 
एज्युवार्ता न्यूज नेटवर्क
देशात सुरू असलेल्या भाषेच्या वादाच्या पार्श्वभूमीवर, राष्ट्रीय शैक्षणिक संशोधन आणि प्रशिक्षण परिषदेने (National Council of Educational Research and Training) NCERT त्यांच्या अनेक नवीन इंग्रजी माध्यमाच्या पाठ्यपुस्तकांना रोमन लिपीत हिंदी नावे दिली आहेत. इंग्रजी पुस्तकांना हिंदी शीर्षके दिल्यानंतर एक नवीन वाद निर्माण झाला आहे. (A new controversy has arisen after giving Hindi titles to English books)
या निर्णयामुळे शिक्षणतज्ज्ञ आणि भाषा तज्ञांमध्ये वादविवाद सुरू झाला आहे. काही तज्ञांना ते गोंधळात टाकणारे आणि शैक्षणिक परंपरांपासून दूर जाणारे वाटते. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की हे पाऊल बिगर-हिंदी भाषिक प्रदेशांमध्ये हिंदीला प्रोत्साहन देण्याचा प्रयत्न म्हणून पाहिले जाऊ शकते. तामिळनाडूसारख्या राज्यांनी आधीच याला विरोध केला आहे.
पूर्वी 'हनीसकल' म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या इयत्ता सहावीच्या इंग्रजी पाठ्यपुस्तकाचे नाव आता 'पूर्वी' असे ठेवण्यात आले आहे. पूर्वी हा हिंदी शब्द आहे, ज्याचा अर्थ पूर्व दिशा असा होतो. हे शास्त्रीय संगीतातील एका रागाचे नाव देखील आहे. त्याचप्रमाणे, इयत्ता पहिली आणि दुसरीच्या पाठ्यपुस्तकांना आता 'मृदंग' आणि इयत्ता तिसरीतील पुस्तकांना 'संतूर' असे नाव देण्यात आले आहे. ही दोन्ही भारतीय वाद्यांची नावे आहेत. गणिताच्या पुस्तकांसा ठीही हाच पॅटर्न स्वीकारण्यात आला आहे. इयत्ता सहावीच्या गणिताच्या पुस्तकाचे आधी इंग्रजीत 'मॅथमॅटीक्स' असे होते आणि हिंदीत गणित असे होते, आता दोन्ही भाषांमध्ये 'गणित प्रकाश' असे शीर्षक आहे.
पूर्वी 'हनीसकल' म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या इयत्ता सहावीच्या इंग्रजी पाठ्यपुस्तकाचे नाव आता 'पूर्वी' असे ठेवण्यात आले आहे. पूर्वी हा हिंदी शब्द आहे, ज्याचा अर्थ पूर्व दिशा असा होतो. हे शास्त्रीय संगीतातील एका रागाचे नाव देखील आहे. त्याचप्रमाणे, इयत्ता पहिली आणि दुसरीच्या पाठ्यपुस्तकांना आता 'मृदंग' आणि इयत्ता तिसरीतील पुस्तकांना 'संतूर' असे नाव देण्यात आले आहे. ही दोन्ही भारतीय वाद्यांची नावे आहेत. गणिताच्या पुस्तकांसा ठीही हाच पॅटर्न स्वीकारण्यात आला आहे. इयत्ता सहावीच्या गणिताच्या पुस्तकाचे आधी इंग्रजीत 'मॅथमॅटीक्स' असे होते आणि हिंदीत गणित असे होते, आता दोन्ही भाषांमध्ये 'गणित प्रकाश' असे शीर्षक आहे.
इयत्ता सहावीच्या इंग्रजी पुस्तकाची प्रस्तावना एनसीईआरटीचे संचालक दिनेश प्रसाद सकलानी यांनी लिहिली आहे. शैक्षणिक समन्वयक कीर्ती कपूर यांनी पुस्तकाचा परिचय लिहिला आहे. त्यांनी 'पूर्वी' हे हिंदी शीर्षक निवडण्यामागील कारण उघड केलेले नाही. प्रस्तावनेत फक्त असे म्हटले आहे की पुस्तकात भारतीय ज्ञान प्रणाली आणि सांस्कृतिक वारशाचे घटक आहेत. यामध्ये लिंग समानता, डिजिटल कौशल्ये आणि पर्यावरणाची काळजी घेणे यासारख्या मूल्यांचा समावेश आहे.
दरम्यान, भाषा तज्ञांचे म्हणणे आहे की रोमन लिपीत हिंदी शीर्षके दिल्यास उच्चारांशी संबंधित समस्या उद्भवू शकतात. उदाहरणार्थ, 'गणित' या शब्दातील 'ṇ' चा उच्चार रोमन लिपीत योग्यरित्या व्यक्त केलेला नाही. या पायरीमुळे विद्यार्थी आणि शिक्षकांमध्ये गुंतागुंत निर्माण होऊ शकते.
