अबबं 'इतके' लाख भारतीय विद्यार्थी घेत आहेत परदेशात शिक्षण; परराष्ट्र मंत्रालयाने केली आकडेवारी जाहीर
चांगल्या करिअर आणि इमिग्रेशनचा पर्याय देखील विद्यार्थ्यांना परदेशात जाण्यास भाग पाडत आहे. अमेरिका आणि कॅनडासारखे देश अभ्यासोत्तर काम आणि कायमस्वरूपी निवासस्थानाचे मार्ग प्रदान करतात, ज्यामुळे परदेशात शिक्षण घेतल्यानंतर स्थायिक होण्याचा पर्याय खुला होतो.
eduvarta@gmail.com 
एज्युवार्ता न्यूज नेटवर्क
भारतीय विद्यार्थी जगभरात शिक्षण घेत आहेत आणि त्यांची संख्या दरवर्षी वाढत आहे. यावरून परदेशी विद्यापीठांमध्ये प्रवेश घेण्याबाबत भारतीय विद्यार्थ्यांची आवड कशी वाढत आहे हे दिसून येते. परराष्ट्र मंत्रालयाच्या आकडेवारीनुसार, (Ministry of Foreign Affairs statistics) २०२५ मध्ये १८ लाखांहून अधिक भारतीय विद्यार्थी परदेशात शिक्षण घेत आहेत. (Over 1.8 million Indian students studying abroad in 2025) सर्वात आश्चर्यकारक गोष्ट म्हणजे दोन वर्षांपूर्वीपर्यंत ही संख्या १३ लाख होती. फक्त दोन वर्षांत विद्यार्थ्यांची संख्या ५ लाखांनी वाढली आहे.
परराष्ट्र मंत्रालयाच्या मते, असे तीन देश आहेत ज्यांची निवड भारतीय उच्च शिक्षणासाठी करतात. यामध्ये अमेरिका, कॅनडा आणि ब्रिटनचा समावेश आहे. अमेरिकेत ३ लाख ३१ हजार ६०२ भारतीय विद्यार्थी आहेत, तर कॅनडामध्ये १ लाख, ३७ हजार ६०८ विद्यार्थी आणि यूकेमध्ये ९८ हजार ८९० विद्यार्थी आहेत. याशिवाय ऑस्ट्रेलिया, जर्मनी, आयर्लंड, कझाकस्तान, किर्गिस्तान, रशिया, युक्रेनसारख्या देशांमध्येही भारतीय शिक्षण घेत आहेत. आयआयटी, आयआयएम आणि एम्स सारख्या भारतातील आघाडीच्या संस्था उच्च दर्जाचे शिक्षण देतात, परंतु येथे जागांची संख्या मर्यादित आहे. येथे प्रवेशासाठी तीव्र स्पर्धा आहे, ज्यामुळे विद्यार्थी परदेशात प्रवेशाचे पर्याय शोधू लागतात.
चांगल्या करिअर आणि इमिग्रेशनचा पर्याय देखील विद्यार्थ्यांना परदेशात जाण्यास भाग पाडत आहे. अमेरिका आणि कॅनडासारखे देश अभ्यासोत्तर काम आणि कायमस्वरूपी निवासस्थानाचे मार्ग प्रदान करतात, ज्यामुळे परदेशात शिक्षण घेतल्यानंतर स्थायिक होण्याचा पर्याय खुला होतो.
परवडणारे शिक्षण देखील भारतीयांना परदेशात शिक्षण घेण्यासाठी आकर्षित करत आहे. युरोपमध्ये असे अनेक देश आहेत जिथे भारतापेक्षा कमी शुल्कात शिक्षण घेता येते. जर्मनी हा असा एक देश आहे जिथे शिक्षण शुल्क भरावे लागत नाही. शिष्यवृत्ती आणि कमी राहणीमान खर्चामुळे फ्रान्स आणि इटली देखील लोकप्रिय होत आहेत.
भारतीय विद्यार्थ्यांसाठी आर्थिक मदत आणि शिष्यवृत्ती हे देखील परदेशात जाण्याचे एक कारण आहे. अनेक विद्यापीठे, विशेषतः ब्रिटन आणि ऑस्ट्रेलियामधील, भारतीय विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्ती देत आहेत. यामुळे अभ्यासाचा खर्च कमी होतो आणि विद्यार्थ्यांना उच्च दर्जाचे शिक्षण मिळण्याची संधी मिळते.
